آداب و سنن و آیین های سنتی حرم رضوی با قدمت ۵۰۰ ساله، در مستند تازه تولید شده شبکه العالم، تحت عنوان «طوس و طقوس» به روی آنتن این شبکه می‌رود.

آیین ها و مراسم موجود در هر جامعه مولود نیازها و ضرورت های اجتماعی است و ریشه در باورهای اعتقادی مردم داشته و پایداری و دوام آنها حائز اهمیت فراوان است.

پیدایی و ماندگاری بسیاری از آیین ها در حرم رضوی، همانند دیگر مشخصه های فرهنگی تاریخی مشهد، به دلیل محور بودن حرم امام رضا علیه السلام در شکل گیری شهر مشهد، از سابقه و صبغه مذهبی برخوردار بوده و برخاسته از باورهای اعتقادی و دینی است.

از این رو دوربین شبکه العالم به شهر قدیمی مشهد و حرم امام رضا (ع) رفته و در پژوهشی عمیق، اسناد تاریخی آیین ها و آداب سنتی در اجرای مراسم های حرم مطهر رضوی را برای بینندگان عرب زبان خود به زیباترین شکل در مستند «طوس و طقوس» به تصویر کشیده است.

این مستند به تشریح پنج آیین از مراسم های اجرایی حرم رضوی از جمله آیین جاروکشی، سفره خوانی، نقاره زنی، غبار روبی و طرح « یا معین الضعفا» می پردازد.

در تشریح آیین جاروکشی با قدمت ۴۰۰ ساله تصاویری از این مراسم، ذکر دعا و توسل به ائمه اطهار علیهم السلام، خواندن همزمان اشعار و ذکرهایی برای آن حضرت، حضور منظم خدام و مدعوین در اطراف رواق دارالحفاظ طی مراسمی با تشریفات خاص در صحن های انقلاب، آزادی و جمهوری ثبت و ضبط شده است.

در آیین سفره خوانی نیز با قدمت ۵۰۰ ساله بدان توجه داده خواهد شد که هر روز در دو نوبت قبل از طلوع آفتاب و بعد از غروب آفتاب، قرآن توسط ۱۴ نفر از خدام که به صورت منظم روبه روی یکدیگر می نشینند و در مورد مناقب پیامبر اکرم و اهل بیت علیهم السلام اشعاری قرائت و یک جزء از قرآن مجید تلاوت می شود. آنان همچنین  اشعاری از خواجه نصیرالدین طوسی نیز  می خوانند و با جارو و گلاب مشغول غبار روبی از رواق های نزدیک ضریح امام رضا (ع) می شوند.
در فراز دیگری از «طوس و طقوس» دست اندر کاران این مستند به سراغ خانواده شکوهی رفته و در مصاحبه با آنان که مسئولیت نقاره زنی حرم رضوی را بر عهده دارند راجع به این آیین نقاره زنی با قدمت ۴۰۰ ساله کنکاش می کنند.
در این خصوص بیان می شود که این آیین مخصوص ایرانیان بوده ولی بعد از ورود اسلام  برای وقت نماز هنگام طلوع و غروب آفتاب نواخته می شود.

در ادامه ضمن پرداختن به آیین نسبتاً قدیمی غبار روبی در آُستان قدس رضوی که در مناسبت های خاص و زمان های معین با تشریفات برگزار می شود ، اجرای طرح « یا معین الضعفا» تشریح خواهد شد.

مخاطبان این طرح که به همت خادمان بخش امداد اداره امداد و تسهیلات زائران حرم مطهر انجام می شود،  افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره)، بهزیستی و بیماران خاص هستند.

در مستند می‌بینیم این افراد زائرانی از اقشار آسیب پذیر جامعه که امکان حضور و تشرف به بارگاه منور رضوی را ندارند، در قالب این طرح، میهمان حضرت رضا(ع) شده و پس از قرائت زیارت امام رضا(ع) و مدیحه سرایی مداحان اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) در میهمانسرای حضرت پذیرایی می‌شوند.

اداره امداد و تسهیلات آستان قدس رضوی برای زائرانی که دراین طرح به آن‌ها یاری داده می‌شود، برنامه‌های فرهنگی ویژه ‎ای تدارک می بینند. اهدای بسته‌های متبرک به این گروه از زائران از دیگر برنامه‌های اجرایی این طرح است.
مستند «طوس و طقوس» با طراحی دکتر حسین مقصود و تهیه کنندگی و کارگردانی امیر حیدری تولید شده است. دیگر عوامل تولید عبارتند از گروه تصویر برداران: مرتضی قناد، رضا خفتان، جلال شبانی، تدوین گر:احسان اکرمی نیا و مدیر تولید: حسین یزدی نژاد.

این مستند امشب ۸ تیر ماه ساعت ۲۲ به وقت تهران به روی آنتن شبکه العالم خواهد رفت.

منبع: فارس