با وجود تعطیلی تماشاخانه ها، مسئولان تئاتر کودک و نوجوان با اجرای طرح «نمایش نما» تلاش دارند زنجیره ارتباطی با مخاطب کودک و نوجوان را همچنان حفظ نمایند.

شیوع کرونا و تعطیلی طولانی مدت سالن‌های تئاتر در کنار فشار اقتصادی عمیقی که بر جامعه تئاتر داشت، در بحث فرهنگی نیز کور سو امیدی که پس از سال‌ها تلاش برای آشتی مردم و تئاتر ایجاد شده بود از بین برد تا زمزمه‌های ورود تئاتر به سبد خانوار، به یکباره در نطفه خفه شود.

این اقدام در حالی رخ داد که این هنر بی بدلیل می‌توانست با یک برنامه ریزی مناسب و کارشناسی به یکی از اصلی‌ترین ستون‌های اطلاع رسانی، آگاهی بخشی و حتی پرکردن اوقات فراغت در عصر کرونا تبدیل شود. موضوعی که گرچه از دید مسئولان و هنرمندان فرهنگی مغفول نبود و از آغازین روز‌های تعطیلی تئاتر با برگزاری جشنواره‌های آنلاین، فعال سازی فرآیند تئاتر در خانه و تئاتر برای همه، ورود به فضای مجازی و بهره گیری از آن در مسیر فرهنگسازی، آموزش و درآمدزایی، تعامل با صدا و سیما در مسیر تولید تله تئاتر، تغییر کاربری تماشاخانه‌ها و استفاده از آن‌ها برای ساخت فیلم تئاتر و … تلاش شد تا گام‌های موثری در این مسیر برداشته شود، اما نبود نقشه راه، نبود ایده‌های خلاقانه و قابل دفاع و … درخشش آن بیشتر در محدوده موفقیت‌های فردی رخ داد.

پخش فیلم تئاتر‌ها را بی تردید باید به عنوان موفق‌ترین راهکار تئاتری این روز‌ها معرفی کرد. اقدامی که برخی سازمان های تئاتری با بهره گیری از توان رسانه ها به آن جامعه عمل پوشیدند و گرچه در ابتدای راه است، اما اقبال خوبی از سوی مخاطب داشته است.

مرکز تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به‌عنوان تنها مرکز تخصصی کودک و نوجوان از جمله سازمان هایی است که توانست با اجرای طرح تهدید «نمایش نما» این تهدید را به فرصت تبدیل کند و با شعار «هر هفته یک تئاتر» میزبان خانه علاقه مندان شد.

در این گزارش گذری خواهیم داشت بر تعدای از فیلم تئاترهای مطرح کودک و نوجوان که در طرح نمایش نما در معرض دید عموم قرار گرفته اند:

«عقل صورتی»

فیلم تئاتر «عقل صورتی یا مدادی که فقط مشق نمی‌نوشت» به نویسندگی و کارگردانی مهدی فرشیدی‌سپهر از تولیدات سال ۱۳۹۵ مرکز تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در فضای مجازی به نمایش درآمد.

این نمایش قصه‌ پسرکی بازیگوش به نام رضا است که ارتباط کمی با خانواده و دوستانش دارد. یک شب او خواب خانواده و معلم‌هایش را می‌بینید؛ در حالی که خواهر کوچکش کلاه صورتی‌ بر سر او می‌گذارد. فردا صبح، او دگرگون شده است.

نمایش «عقل صورتی» ویژه‌ کودکان و نوجوانانی که سواد خواندن و نوشتن دارند، تولید شده است و در آن سعید ابک، مهرداد باقری، شراره طیار، فهیمه باروتچی، الهام ایروانی، مریم علوی، امیرحسین انصافی، محمدرضا اصغری، ایلیا فرمانی، آبتین رابا، محمدحسین موسوی، ونوس شمس، مریم منصوری، هانا صراف و ملیحه مقیمی به عنوان بازیگر ایفای نقش کرده‌اند.

این نمایش از اسفند ۱۳۹۵ تا خرداد ۱۳۹۶ در مرکز تئاتر کانون پرورش فکری اجرا شد و با استقبال عمومی از آن از مرداد ۱۳۹۶ دوباره روی صحنه مرکز تئاتر کانون رفته است.

«آرزوهای یک موش کور»

فیلم نمایش «آرزوهای یک موش کور» نوشته سعید ابک و کارگردانی وحید ویژه کودکان ۵ تا ۱۲ سال است و هنرمندانی همچون خالق استواری، سعید ابک، علی باروتی و هدی حاج طاهری در آن ایفای نقش کرده‌اند.

در خلاصه این نمایش آمده است؛ در یک‌ شب مهتابی، موش کور کوچکی تصمیم می‌گیرد از خانه‌اش در زیر زمین بیرون برود و در پی آرزویش که دیدن خورشید است برود. در مسیر خود با حیوانات جنگل روبه‌رو شده و ماجراهای شگفت‌انگیزی برای موش کور اتفاق می‌افتد.

«آهای دوستاتو بشناس»

فیلم تئاتر «آهای دوستاتو بشناس» به نویسندگی منصور خلج و کارگردانی عادل بزدوده از تولیدات سال ۱۳۷۸ مرکز تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که با تکنیک نمایشی ترکیب انسان و عروسک تولید شده است.

این نمایش داستان شتری است که از کاروان دور می‌افتد و در جنگل با گرگ و روباه روبه‌رو می‌شود. آن دو با نیرنگ شتر را پیش شیر می‌برند. پس از ماجراهایی، شیر نظر خوبی نسبت به شتر پیدا می‌کند اما گرگ و روباه که از این اتفاق ناراحتند، برای از بین‌بردن شتر نقشه می‌کشند و ادامه ماجرا …

بر همین اساس مهرداد ضیایی، آرش شریف‌زاده، کامبیز امینی، شراره سلیم‌بیات، مهرداد محتشمی، محمدرضا تقی‌پور، نرگس صادقی، شقایق احمدی، مهرسا ثابتی در این نمایش به عنوان عروسک‌گردان ایفای نقش می‌کنند.

«کوزه عسل نیست»

فیلم تئاتر «کوزه عسل نیست» به نویسندگی و کارگردانی عادل بزدوده از تولیدات سال ۱۳۹۴ مرکز تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در صفحه نمایش‌نما در پایگاه اینترنتی کانون اکران شد.

این نمایش کاری از گروه مبارک‌نامه است که با تکنیک تلفیق زنده و عروسکی اجرا شده است.

داستان تئاتر »کوزه عسل نیست» قصه‌ خرس مهربانی است که تلاش می‌کند به زنبورهای عسل کمک کند تا برای آنها دشت‌هایی پر از گل پیدا کند. خرس مهربان، عسل‌ زنبورها را به امانت نزد خود نگه می‌دارد تا این‌که روزی متوجه می‌شود یکی از کوزه‌های عسل نیست و ادامه‌ ماجرا …

کارگردان تلویزیونی این اثر مهدی گنجی است و آرش شریف‌زاده، سحر زینعلی، آنا نمک‌چیان، سپیده زینعلی، ناصر احمدی‌فر، سینا رستگاری، محمدعلی ابراهیمی، زهرا علیجانی، ریحانه مطهری، حمیدرضا مردمی به‌عنوان عروسک‌گردان در این نمایش ایفای نقش می‌کنند.

«ماهی قرمز کوچولو»

فیلم تئاتر ماهی قرمز کوچولو به نویسندگی و کارگردانی هلن همتی یکی دیگر از تولیدات مرکز تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که در فضای مجازی به نمایش گذاشته شده است.

این نمایش براساس داستانی از لیو لنونی نوشته شده است و قصه‌ ماهی قرمز کوچولویی است که  همراه با دوستانش در رودخانه کوچکی زندگی می‌کند. در این رودخانه ماهی مهاجمی همیشه زندگی آنها را تهدید می‌کرد. ماهی قرمز کوچولو راهی برای فرار از آن رودخانه پیدا کرده و به دوستانش نشان می‌دهد، اما آنها نمی‌پذیرند و ادامه‌ داستان … .

در نمایش «ماهی قرمز کوچولو» مرجان احمدی، فروز هاشمی، فاطمه سوزنگر، شقایق عشقی، زهرا مریدی، سولیدا توکلی و الهام فتاحی به عنوان بازیگران عروسکی ایفای نقش می‌کنند.

همچنین مرجان احمدی، شقایق علتی، فریبرز سهرابی، انوشیروان نورفردی، زهرا مریدی، فروز هاشمی، هامون تهرانی، الهام فتاحی، فاطمه سوزنگر، سولیدا توکلی صداپیشه عروسک‌های این نمایش هستند.

هفت‌خوان کودکان

فیلم تئاتر هفت‌خوان کودکان به نویسندگی و کارگردانی حسین مزینانی از تولیدات سال ۱۳۹۸ مرکز تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در قالب طرح نمایش‌نما در فضای مجازی اکران شد.

این نمایش ویژه کودکان ۵ تا ۱۲ سال است و هنرمندانی همچون محمدرضا معجونی، حسین مزینانی، فرشید عسگری و مانی کلاته در آن ایفای نقش می‌کنند.

در خلاصه این نمایش آمده است؛ یک گروه نمایشی به‌طور اتفاقی با دو کودک به نام‌های ازل و ابد که از دل زمان آمده‌اند، آشنا می‌شوند و از سوی آن‌ها به دل زمان می‌روند تا هفت‌خوان رستم را روایت کنند و لشگر ایران را از دست دیو سفید نجات دهند.

«کچل کفترباز»

فیلم نمایش عروسکی «کچل کفترباز» به کارگردانی آزاده انصاری، تلفیقی از اجرای بازیگران و تکنیک عروسکی است که نسرین خنجری با نگاهی آزاد به داستان قدیمی آذربایجانی «کچل کفترباز» آن را نوشته است.

داستان این نمایش درباره دو موجود جذاب و دوست داشتنی است که از دل قصه‌ها و افسانه‌ها بیرون آمده و با روایت و بازی، قصه‌ی آشنای «کچل کفترباز»، به دخترکی غمگین یاد می‌دهند که چگونه شادی را جایگزین غم و اندوه کند.

نمایش «کچل کفترباز» در بیست‌وششمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان به عنوان نمایش برگزیده بخش کودک  معرفی شد و موفق به دریافت لوح تقدیر و جایزه بهترین کارگردانی، موسیقی، طراحی صحنه و بازیگری شد.

در نمایش عروسکی «کچل کفترباز» فرزین محدث، مینووش رحیمیان و مهرنوش شریعتی به عنوان بازیگر و بازی‌دهنده‌ی عروسک‌ها ایفای نقش می‌کنند.

«درخت بخشنده»

فیلم تئاتر «درخت بخشنده» به نویسندگی و کارگردانی سامان محمدی تولید سال ۱۳۸۱ مرکز تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در پایگاه اینترنتی نمایش‌نما قرار گرفت.

این نمایش برداشتی آزاد از داستان «درخت بخشنده» اثر شل سیلوراستاین با ترجمه‌ی رضی هیرمندی است که داستان دوستی پسری را با یک درخت روایت می‌کند.

در خلاصه‌ی قصه‌ی این نمایش آمده است: روزی پسرکی با درختی دوست می‌شود، درخت در تمام مراحل زندگی پسرک را یاری می‌کند و بدون هیچ چشم‌داشتی همه چیزش را در اختیار پسر قرار می‌دهد تا هر روز بتواند او را ببیند و با او حرف بزند. پسر بزرگ می‌شود و تا جایی پیش می‌رود که حتی تنه‌ی درخت را هم برای امرار معاش خود قطع می‌کند اما درخت به دوستی با او امیدوار و راضی است.

بازیگران و عروسک‌گردانان نمایش «درخت بخشنده» علی‌رضا ابراهیمی، نازلی امیرقاسمی، زهرا ولی‌زاده، فرشته سینجلی، مژگان علوی، لیلا معین، مهرگان علوی، سامان علوی، سامان محمدی هستند و کارگردان تلویزیونی، ضبط صدا و موسیقی آن را علی‌اکبر گلکار پروین بر عهده‌ داشته است.

«قصه‌های سفر پرماجرای کشتی نوح»

فیلم نمایش «قصه‌های سفر پرماجرای کشتی نوح» به کارگردانی مریم معترف برگرفته از داستان کشتی نوح و مناسب کودکان پنج سال به بالا است.

نمایش «قصه‌های سفر پرماجرای کشتی نوح» روایت‌گر داستان حضرت نوح و فرمان خداوند برای ساختن کشتی و سوار کردن جفت‌های مختلف حیوانات در آن، ماجراها و اتفاق‌هایی که تحت تأثیر شیطنت‌های شیطان، میان حیوانات در کشتی رخ داده، نگارش کتیبه قانون زندگی در کنار هم از سوی‌ حضرت نوح و در نهایت رسیدن به خشکی است.

میثم یوسفی، مجتبی گوهرخای، علی بیک‌محمدی، منا شمس‌الدینی، شهرام نجاتی و مسعود پورجمشید در این نمایش نقش‌آفرینی کرده‌اند.

«ماهی»

فیلم نمایش عروسکی «ماهی» به کارگردانی ویدا قهرمانی از تولیدات سال ۱۳۷۴ مرکز تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان روی پایگاه اینترنتی «نمایش‌نما» بارگذاری شد.

این نمایش قصه‌ی پیرمرد ماهی‌گیر فقیر و مهربانی است که هربار به دریا می‌رود با تعداد کمی ماهی باز می‌گردد تا این‌که یک روز ماهی عجیبی به تورش می‌افتد، ماهی از ماهی‌گیر می‌خواهد در عوض آزادی‌اش سه آرزوی او را برآورده کند، ماهی‌گیر آرزویی ندارد اما وقتی همسرش ماجرا را می‌فهمد، او را مجبور می‌کند به دریا برود و آرزوهای او را از ماهی بخواهد و…

بر همین اساس در نمایش عروسکی «ماهی» ویدا قهرمانی، لوریتا دسترنج، محسن ایمان‌خانی، حمید هاشمی و آرش شریف‌زاده به عنوان عروسک‌گردان ایفای نقش کرده‌اند و لوریتا دسترنج موسیقی آن‌را ساخته است.

«پیرمرد و ببر»

فیلم تئاتر «پیرمرد و ببر» به نویسندگی علی خاکبازان و کارگردانی حسن دادشکر برگرفته از کتابی به همین نام از انتشارات کانون است که به خرد و اندیشه می‌پردازد و موضوع آن انتخاب میان عقل و احساس، ترویج خوبی، دوری از خشونت و وفای به عهد است.

در این نمایش ببری که همیشه به اهالی و احشام یک روستا حمله می‌کرده است روزی گرفتار شده و در قفس نگه‌داری می‌شود تا این‌که مردی جهاندیده او را در قفس می‌بیند و بر حسب اصرار و ناله ببر، او را از قفس آزاد می‌کند و…

منبع: ایران تئاتر