فردریک مر در بخش دوم مسترکلاس خود در سی‌و‌هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر بیان کرد: سینما راه خود را پیدا می‌کند و جشنواره آنلاین جذابیتی ندارد. مهم این است، واقعیت جشنواره‌ها حتی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی نظیر ماسک زدن حفظ شود.

به گزارش سینماخانه و به نقل از ستاد خبری سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، فردریک مر سینماگر سوئیسی در بخش دوم کارگاه خود در سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر درباره روند تحول سینمای سوئیس از دهه ۱۹۶۰ به بعد توضیحاتی را ارائه کرد.

او با اشاره به راه‌اندازی کمپانی فیلمسازی «۵» عنوان کرد: در دهه ۱۹۶۰، ۵ کارگردان اهل ژنو یک شرکت تولید و فیلمسازی به نام «۵» را راه‌اندازی کردند. فیلم‌های «نقشه‌برداران»، «مجنون» و «شارل مرده یا زنده» که در سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر نیز حضور دارند، همگی محصول این شرکت بوده‌اند.

مر بیان کرد: مسأله مهمی که می‌خواهم به آن اشاره کنم، این است که بنیان‌گذاران شرکت ۵ علاوه‌بر راه اندازی این شرکت، دو منبع سرمایه را نیز در نظر گرفتند. یکی خود کارگردانان که سرمایه زیادی نداشتند و دیگری تلویزیون فرانسه‌زبان کشور سوئیس که در تولید آثار موج نوی این کارگردانان جوان سوئیسی مشارکت می‌کرد.

این سینماگر با نمایش تصویری مربوط به فیلم «دعوت» از کلود گورتا اظهار کرد: این فیلمساز به همراه سوته و آلن تانر با مشارکت فرانسه آثاری را ساختند و به‌نوعی سوئیس را ترک کردند. آن‌ها آغازگر روش جدیدی از فیلمسازی بودند که در تاریخ سینمای سوئیس مهم است و واکنشی را در سوی دیگر کشور هم ایجاد کردند. تلویزیون فرانسه‌زبان سوئیس نیز معمولاً با جوان‌هایی کار می‌کرد که چپ‌گرا بودند و خود تلویزیون نیز با انتقادات زیادی رو‌به‌رو می‌شد. هم‌زمان در دهه ۱۹۶۰‌، تلویزیون آلمانی‌زبان سوئیس بسیار محافظه‌کار عمل می‌کرد و البته این آثار دهه ۱۹۶۰ عمدتاً مستند بودند.

او در پاسخ به این‌که آیا دوران افول سینمای سوئیس بعد از این دهه شروع شده است، گفت: هم بله و هم نه. همچنان در بخش فرانسه‌زبان، آثار مشهور کمپانی پرزنت را بعد از دهه ۶۰ شاهد بودیم و سالن‌های اکران را پر می‌کردند اما حمایت مالی تلویزیون سوئیس، آن زمان کار را سخت کرده بود و کارگردانان جوان سرمایه‌ای برای ساخت فیلم‌های داستانی پیدا نمی‌کردند.

او در پاسخ به این سؤال راستین که نقش جشنواره فیلم لوکارنو در معرفی سینمای سوئیس چقدر بوده است، عنوان کرد: لوکارنو در جهانی کردن سینمای سوئیس تأثیرگذار بوده است و بر نسل‌های بعد از دهه ۶۰ و ۷۰ تأثیر زیادی داشت. زمانی که هولتسر، جایزه یوزپلنگ طلایی لوکارنو را برای «عصر باشکوه» دریافت کرد، به فیلمسازی جهانی تبدیل شد. از اواسط دهه ۷۰، لوکارنو وزن بیشتری برای ارزش بخشیدن به آثار سوئیسی پیدا کرد، زیرا نگاه محافظه‌کار مردم و جامعه سوئیس نسبت به سینما، به یک هنر تغییر کرد.

شادمهر راستین مدیر باشگاه و کارگاه‌های جشنواره جهانی فیلم فجر در ادامه اشاره کرد: جشنواره فیلم لوکارنو برای ایرانیان به دلیل جوایزی که زنده‌یاد عباس کیارستمی، جعفر پناهی، رخشان بنی اعتماد و … از آن دریافت کرده‌اند، رویداد مهمی است. وی گفت: شاید توجه لوکارنو به فیلم‌های ایرانی، به دلیل چپ‌گرا نبودن این جشنواره باشد.

مر نیز در این‌باره گفت: به چپ‌گرا نبودن این جشنواره اعتقادی ندارم. زیرا این جشنواره از اوایل دهه ۱۹۶۰، فعالیت خود به سینمای سایر کشورها و دوردست نگاه داشت و تمرکزش صرفاً بر آثار سینمایی سوئیس، ایتالیا، فرانسه و… نبود. همچنین در این دهه فیلم‌های مهمی از دیگر کشورها نیز در این جشنواره حضور داشتند. ایده لوکارنو، از روحی که بر کنگره سینمای مستقل حاکمیت داشت، شکل گرفته بود. از همان زمان، برنامه‌ریزان لوکارنو به اصطلاح با این DNA به سینمای دیگر کشورها توجه داشتند.

دبیر سابق جشنواره فیلم لوکارنو با اشاره به تغییر مناسبات با تغییر جریان سینمای آنالوگ به دیجیتال و اهمیت ارتباطات رو در رو در همکاری‌های سینمایی توضیح داد: سینمای دیجیتال پارادایم شیوه دیده‌شدن فیلم را تغییر داده است. زمانی که در جشنواره فیلم لوکارنو، به‌عنوان دبیر هنری فعال بودم، فیلم «چهارشنبه‌سوری» اصغر فرهادی از ایران را انتخاب کردم. اصغر فرهادی بعد از این فیلم شهرت جهانی بیشتری پیدا کرد، اما من «چهارشنبه‌سوری» را در جشنواره فیلم فجر در بخش بازار دیده بودم و با فرهادی درباره اثر صحبت کردم و او نکات تازه‌ای را برایم توضیح داد و اگر این تجربه رو در رو نبود، نمی‌توانستم این کار را کشف کنم.

مر درباره پیش‌بینی خود از آینده جشنواره‌ها عنوان کرد: من معتقدم سینما راه خود را پیدا خواهد کرد، جشنواره آنلاین جذابیتی ندارد. مهم این است واقعیت جشنواره‌ها حتی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و ماسک زدن حفظ شود.

او درباره فعالیت سینماتک سوئیس که مسئولیت آن را برعهده دارد، نیز گفت: وظیفه ما حفاظت از هر اثر بصری در سینماتک سوئیس است اما از سایر کشورها نیز آثاری را در اختیار داریم، ولی صرفاً داشتن آرشیو مهم نیست. اگر فیلم‌ها نتوانند خود را عرضه کنند، آرشیو به یک ارگان مرده تبدیل می شود. سینماتک سوئیس از سال ۱۹۴۸ شکل گرفته است و آرشیوی غنی دارد که به‌واسطه سینمای دیجیتال و گسترش آن ممکن شده است.

مر در پایان، خطاب به مخاطبان کارگاه خود بیان کرد: سینمای سوئیس عمدتاً ناشناخته مانده است، توصیه می‌کنم به فیلم‌های سوئیسی توجه کنید تا شاید آنها شما را حیرت‌زده کنند.

سی‌و‌هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، از ۵ تا ۱۲ خرداد ۱۴۰۰ به دبیری محمدمهدی عسگرپور نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده سینما در تهران، در حال برگزاری است.