عاطفه خادم‌الرضا سینماگر تجربی در نشست «برخط فرضی» انجمن سینمای جوانان ایران با محوریت سینمای تجربی بیان کرد: اورجینال بودن در سینمای تجربی «خودبودن» است و شبیه نداشتن. گاهی از یک تم داستان‌های زیادی روایت شده است اما تجربه «من» از زندگی فقط توسط من تجربه شده است. بنابراین رمز هنر بی‌مانند از فیلتر هنرمند عبور می‌کند.

به نقل از روابط عمومی انجمن سینمای جوانان ایران، عاطفه خادم‌الرضا فیلمساز مهمان نشست «برخط فرضی» انجمن سینمای جوانان ایران با محوریت سینمای تجربی در صفحه اینستاگرام معاونت فرهنگی و آموزش انجمن به شناسه کاربری @amoozesh.iycs بود.

خادم الرضا در ابتدای این نشست که با اجرا و کارشناسی تی‌یام یابنده برگزار شد، عنوان کرد: سینمای کوتاه ایران بسیار پیشرو است و فیلمسازان خلاقی دارد. مهم است که درباره سینمای تجربی بیشتر صحبت شود زیرا ابهاماتی در این باره هنوز وجود دارد. من به شخصه برای تجربه آکادمیک سینمای تجربی به کانادا مهاجرت کرده ام. برای این که بفهمم سینمای اکسپریمنتال چیست و فهمیدم که در واقع تجربه فیلمساز از جهان پیرامونش است.

خادم الرضا درباره وضعیت فیلم تجربی در کانادا عنوان کرد: یادم است در نوجوانی تحت تاثیر فیلم های مک لارن قرار گرفتم. زیرا زبان متفاوتی در فیلمسازی دارند. کانادا از پیشتازان فیلمسازی تجربی است. به این دلیل که تمایل جدی دارد مخالف جریان سینمای هالیوود حرکت کند و از سینمای مستقل نیز به شدت حمایت می کند و فاندهایی را برای سینماگران مستقل درنظرمی گیرد. مک لارن جنبشی را راه می اندازد و در بخش انیمیشن بر تلفیق شیوه بیانی روایت تاثیر جدی می گذارد. در ادامه دستیار او از فیلم های دور ریخته شده و صداها استفاده کرده و کلاژ آوانگارد را وارد سینمای کوتاه تجربی می کند که آثارش بعضا حاشیه طنز نیز داشته است. مهم ترین کار آرتور لیپست این است که ایده آوانگارد را وارد سینمای کانادا می کند. حال این شیوه به شدت در دوران کرونا نیز دوباره مورد استفاده قرار گرفته است.

وی افزود: در ۱۹۶۰ جمعی از هنرمندان کانادا که عمدتا نقاش بودند آثار متفاوتی را در سینما خلق می کنند که سینمای تجربی را تحت تاثیر قرار می دهد. سینمای تجربی قراردادهای سینمایی غرب را بازنگری و شیوه های متفاوت را بررسی می کند. اینکه آیا می توانیم چیزی را در عین تاثیرگذاری جور دیگری روایت کنیم؟! و بسیاری از مواقع خلاف جریان روایت داستان به تصویر متحرک نگاه می کند و خود تصویر محرک را یک اثر هنری دارای قابلیت می داند که می تواند بیانگر یک حس، اتفاق اجتماعی، سیاسی یا شاعرانه باشد. البته سینمای تجاری را رد نمی کند و در این تلاش خود ممکن است آورده ای برای سینمای تجاری نیز داشته باشد که بعدها آن حرکت نو به کلیشه ای برای سینمای تجاری و تبدیل شدن به یک قاعده کلاسیک در سینما بدل شود. به همین دلیل در سینمای تجربی گاهی به سینمای گذشته برمی گردیم مثلا سینمای لومیرها و ثبت یک لحظه از حرکت قطار.

خادم الرضا توضیح داد: سینمای تجربی گاه در خدمت سایر هنرها از نقاشی و ادبیات قرار می گیرد. سینمای تجاری پر جمعیت و تحت تاثیر روابط انسانی است،اما در سینمای تجربی شخص فیلمساز و مولف مهم تر است. هرچند فیلم های پر بودجه ای نیز در این گونه داریم اما اکثر فیلم های تجربی کم خرج، تک نفره یا دارای گروه محدود هستند. فیلمسازان تجربی این روزها به ثبت تکنولوژی روی آورده اند. مثلا برای این که الکتریسیته ثبت شود و باید کار فنی لابراتواری روی فوتیج صورت بگیرد. از این منظر فیلم های تجربی هم به طور علمی و هم هنری می توانند جذاب باشند و داستان را برای مخاطبان هیجان انگیز کنند.

تی یام یابنده نیز با بیان این که فیلمسازان تجربی عمدتا چند بعدی هستند، از خادم الرضا خواست درباره تجربه ساخت فیلم «هایبرید» از جمله «رویای سنجاقک» به کارگردانی خودش بگوید.

منبع: هنروتجربه