از همان زمانی که سینمای ایران با پدیده قاچاق فیلم‌ها مواجه شد،‌ قیمت فیلم‌هایی که به صورت قانونی در شبکه نمایش خانگی ارائه می‌شد، حدود سه هزار تومان بود که در آن مقطع از سوی برخی این رقم بالایی تلقی می‌شد. این رقم در زمانی بود که بلیت سالن‌های سینما بین هزار و پانصد تا دو هزار تومان به فروش می‌رفت. این رقم در مقایسه با بلیت با میانگین رقم ۱۲ هزارتومان مبلغ ناچیزی به شمار می‌رود این در حالی است که قیمت سی‌دی‌های نمایش خانگی فقط هزار تومان افزایش داشته است.

چرا مخاطب فیلم قاچاق خریداری می‌کند؟

در مقطع اوج‌گیری قاچاق فیلم‌ها، یکی از دلایل گرایش افراد به خریداری فیلم‌های قاچاق، قیمت پایین‌تر آن‌ها نسبت به نسخه‌های قانونی بود. سی‌دی‌های هزار تومانی کنار خیابان بیش از فیلم‌های قانونی که فقط در مرکز پخش‌های مشخص به فروش می‌رسیدند، مورد استقبال قرار می‌گرفت و این روز به روز بازار قاچاق را قدرتمندتر از قبل می‌کرد.

این روند هر روز مسیر طولانی‌تری را طی می‌کرد تا اینکه ضربه اصلی به بدنه سینما وارد شد و همین جا بود که سازمان سینمایی تصمیم به تشکیل کمیته صیانت از حقوق فیلم‌های ایرانی را گرفت. سازمان سینمایی با کمک نیروی انتظامی و قوه قضاییه، کمیته‌ای را تشکیل دادند که این کمیته توانست تا حد زیادی از قاچاق فیلم‌های ایرانی جلوگیری کند. تا مدتی کمیته صیانت از حقوق فیلم‌های ایرانی کار خود را درست انجام می‌داد و شاهد نسخه قاچاق فیلم‌های مطرح در زمان اکرانشان نبودیم؛ اما متاسفانه سال گذشته فعالیت این کمیته بنا بر تصمیماتی قطع شد. با اینکه طی این دو سال شاهد فروش‌های بالایی برای سینمای ایران و فیلم‌های در حال اکران بودیم اما اخیرا باز هم با قاچاق فیلم‌های در حال اکران مواجه شده‌ایم.

سینماگران اعتراض می‌کنند …

چند روز گذشته نسخه قاچاق فیلم سینمایی «گشت ارشاد ۲» در بازار دست به دست چرخید. اتفاقی که اعتراض شدید کارگردان و تهیه‌کننده را به همراه داشت. اتفاقی که می‌تواند اصناف سینمایی را بر آن دارد تا با اعلام درخواست رسمی،‌ سازمان سینمایی را وادار کند کمیته صیانت از حقوق فیلم‌های ایرانی را بازگشایی کند. این اتفاق باعث شد تا بار دیگر به این موضوع قدیمی بپردازیم.

تخلف مخاطبان قدرنشناس

علی اسدزاده، مدیرعامل تصویر گستر پاسارگاد که چندی پیش برای فیلم سینمایی «فروشنده» درگیر این موضوع شده بود، گفت: متاسفانه در زمان اکران فیلم «فروشنده» هم همین اتفاق رخ داد. پس از پیگیری‌ها و نامه‌نگاری‌هایی که با سازمان سینمایی انجام دادیم و البته نتیجه‌ای هم از آن نگرفتیم به پیگیری‌های محلی روی آوردیم. در نتیجه پیگیری‌های محلی ما از شهرستان، متوجه شدیم نسخه‌ای از فیلم را فردی ناشناس که غیر محلی بوده است، به یک ویدئو کلوپ به قیمت ۱۰۰ هزار تومان فروخته است.

وی ادامه داد: جالب است که در نسخه‌هایی که به صورت قاچاق در بازار به فروش می‌رسد حتی تصحیح رنگ، موسیقی و کارهای فنی هم صورت نگرفته است. متاسفانه در سالی که گذشت علاوه بر فیلم «گشت ۲» فیلم‌های دیگری از جمله «فروشنده»، «ابد و یک روز» و «یک دزدی عاشقانه» هم قاچاق شده‌اند.

وی در پایان افزود: این موضوع اگر متوقف نشود به زودی باعث از بین رفتن حیات شبکه نمایش خانگی خواهد شد و دیگر خرید فیلم ایرانی به هیچ عنوان ارزش سرمایه‌گذاری را نخواهد داشت. از طرفی باعث بی‌اعتمادی پخش‌کنندگان خارجی که قصد خرید فیلم‌های ایرانی را دارند، خواهد شد.

چگونه باید از این معضل گذر کرد؟

از مهمترین عوامل به وجود آمدن بازار قاچاق فیلم‌های سینمای ایران می‌توان به نبود قانون کپی رایت، قیمت بالای بلیت‌های سینما، کم بودن سالن‌های استاندارد سینمایی در سطح کشور، عدم وجود قانونی مدون برای حفظ حقوق آثار هنری و عدم وجود قوانین مشخص برای نظارت و ممیزی فیلم‌های بحث برانگیز اشاره کرد. متاسفانه در تمام این سال‌ها به هیچ کدام از این موارد توجه کافی نشده است. اگر هم اقدامی صورت گرفته مانند کمیته صیانت از حقوق فیلم‌های ایرانی موقتی و زودگذر بوده است.

تا زمانی که حقوق کپی‌رایت وارد کشور ما نشود، شاهد این معضلات هستیم. عرضه گسترده «گشت ارشاد ۲» هشداری برای متولیان سینما است که باید راه‌حل‌هایی برای گذر از این معضل برنامه‌ریزی کنند. سازمان سینمایی می‌توانند تا زمان ورود قانون کپی‌رایت با همکاری نیروی انتظامی قانون و مجازاتی شفاف برای متخلفان در نظر بگیرد. از طرف دیگر سینمای ما احتیاج دارد که یک بار برای همیشه در مقابل فشارهای نهادهای دیگر بایستد و از موجودیت خود دفاع کند. وزارت ارشاد باید برای مجوزهایی که صادر می کند، احترام قائل باشد و تا آخرین لحظه بر حفظ حقوق هنرمندان تاکید کند.

در عرصه سالن‌سازی در سال‌های اخیر حرکت‌های خوبی در تهران انجام شد. اما هنوز خیلی از شهرستان‌های ما صاحب یک سینمای استاندارد نیستند. سینما به علت اینکه هنری صنعتی است احتیاج به حمایت دارد. اگر این مشکلات حل شوند، بی گمان شاهد این اتفاقهای تلخ نخواهیم بود.

منبع: آنا