مهدی صادقی کارگردان مستند «بازگشت‌های بزرگ» همزمان با عرضه اینترنتی این مستند درباره آن توضیح داد: استارت ساخت این مستند حوالی سال ۹۶ زده شد و در یک پروسه یک‌ساله به سرانجام رسید. سوژه محوری آن هم کام‌بک‌ها و بازگشت‌های تاریخی شکست‌خورده‌ها در دنیای فوتبال بود. تیم‌های بزرگی وجود داشتند که طبق بررسی ما از سال ۱۹۵۰ به بعد، در بازی‌های باخته امید خود را از دست ندادند و حتی در دقایق پایانی موفق به برد شده بودند.

وی ادامه داد: یک پژوهشگر روی این موضوع کار و ابعاد آن را بررسی کرده بود. بعد از آن داده‌ها را در اختیار یک نویسنده قرار دادیم تا متن کار آماده شود. کار از همان ابتدا متعلق به خانه مستند بود و زمانی که بحث متن کار نهایی شد، من به تیم تولید پروژه اضافه شدم و زیر نظر آقای پناهی که تهیه‌کننده اثر بود، کار را پیش بردیم. زمانی که کار نهایی شد، هنوز زمان قطعی برای پخش آن در نظر نگرفته بودیم که همان زمان در قرعه‌کشی جام‌جهانی، تیم ملی ما با پرتغال و اسپانیا هم‌گروه شد و جو غالب جامعه به این سمت رفت که ایران هیچ شانسی برای صعود ندارد. همان زمان بود که خبر پخش این مستند از شبکه مستند، برای اولین بار منتشر شد.

صادقی افزود: در همان سال این مستند در ایام برگزاری جام‌جهانی از شبکه‌های مختلفی پخش شد و حتی در برخی شبکه‌های استانی شاهد بازپخش آن بودیم. خداراشکر متناسب با فضایی که آن روزها در جامعه وجود داشت، توانستیم بازخورد خوبی از مخاطبان خود بگیریم.

شکست‌هایی که به پیروزی ختم شد

کارگردان مستند «بازگشت‌های بزرگ» درباره مصادیقی که در روایت این مستند هست هم گفت: تا جایی که در خاطرم هست همان زمان که مستند را می‌ساختیم، تیم بارسلونا در یک بازی خیلی معروف بازی باخته را با تعداد گل‌های خیلی زیاد، به نفع خود بازگرداند. بازی اروگوئه و برزیل هم از دیگر بازی‌هایی بود که در دقایق پایانی نتیجه‌اش به نفع اروگوئه برگشت و به آن هم پرداخته‌ایم. بازی‌های دیگری هم بود که همین شرایط را داشت. یکی از آن بازی‌ها هم بازی ایران و آمریکا بود که توانستیم دو بر یک به نفع خودمان آن را تغییر دهیم و برای همه ما هم خاطره‌انگیز شد. ما در این مستند بیشتر روی بازی تیم‌های خارجی و غالباً تیم‌های ملی تمرکز کردیم و به برخی از بازی‌های باشگاهی خارجی هم پرداخته‌ایم. از تیم‌های ایرانی اما تنها سراغ تیم ملی رفتیم.

وی افزود: شاکله اصلی روایت مستند ما بر این محور بود که ما هیچ‌گاه نباید امید خود را از دست بدهیم، به‌خصوص در شرایط سخت. تلاشم این بود که از دریچه فوتبال به این مسئله نگاه کنیم که حتی اگر همه دنیا بگویند شما هیچ شانسی برای پیروزی ندارید، اگر خودتان تصمیم بگیرید و امیدتان را از دست ندهید، می‌توانید به پیروزی برسید. عمده این روایت را هم با محوریت فوتبال و برخی ارجاعات تاریخی ارائه کرده‌ایم.

صادقی درباره مشاهدات جالبی که در مسیر تحقیق این مستند با آن مواجه شده است، توضیح داد: یکی از موارد این بود که شخصاً خیلی کنجکاو بودم که پیتر چک دروازه‌بان شناخته‌شده فوتبال چگونه مصدوم شده است. وقتی بررسی کردیم، براساس آرشیوهایی که به دست آوردیم، به این واقعیت پی بردیم که حادثه‌ای به‌شدت وحشتناک عامل این مصدومیت بوده است. تصور کنید شدت اتفاقی که در همین جام‌جهانی برای علیرضا بیرانوند اتفاق افتاد ده برابر شود! حادثه‌ای که برای پیتر چک در زمین اتفاق افتاد، باعث شکسته شدن بخش فوقانی جمجمه او شده بود و بازخورد بسیار زیادی هم در دنیا داشت اما خاطرم هست که در ایران زیاد به آن پرداخته بودند. این از موارد جالبی بود که در این مستند هم به آن پرداخته‌ایم. به‌خصوص که پیتر چک امید خود را از دست نداد و بعدها با همان کلاه مخصوصی که همه به یاد داریم به زمین بازی بازگشت و تبدیل به یکی از بهترین دروازه‌بان‌های دنیا شد.

این مستندساز درباره دیگر حوادثی که برای فوتبالیست‌ها رقم خورده و در این مستند به آن‌ها اشاره شده است هم گفت: موردی را داشتیم از فوتبالیستی که آنقدر بیماری‌اش سنگین شده که کلیه‌هایش را از دست داده و مجبور به دیالیز مدام شده است. او اما با همین شرایط سخت همچنان فوتبال خود را ادامه داده و تماشاگران به احترام بازی کردن او در این شرایط سخت، بسیار او را مورد تشویق قرار دادند. این حس‌های انگیزشی گاهی از سوی تماشاگران به بازیکنان منتقل می‌شود که در مستند به این موارد هم اشاره داشتیم.

دو پلان از تلاش پرامید فوتبالیست‌های ایرانی در جام‌جهانی قطر

کارگردان «بازگشت‌های بزرگ» با اشاره به بازی‌های این دوره جام‌جهانی هم گفت: در همین بازی‌های اخیر هم شاهد بازیکنانی هستیم که به‌رغم مصدومیت‌های شدید و با استفاده از گاردهای محافظ به بازی خود ادامه دادند. ما دو پلان معروف در همین بازی‌ها از بازیکنان خود داشتیم که یکی تلاش بیرانوند بعد از مصدومیت برای ادامه بازی بود که در آخر هم با درخواست کادر فنی زمین را ترک کرد. یا صحنه مربوط به مصدومیت سردار آزمون که به رغم آسیبی که دید، اما تلاش بسیاری برای ادامه حضور در بازی از خود نشان داد تا باقی هم‌تیمی‌ها از او روحیه بگیرند. این دو مورد در همین بازی‌ها جذاب و دیدنی بود.

وی تأکید کرد: درباره این جنس بازگشت بازیکنان آسیب دیده به میدان، ما در ظاهر می‌بینیم که احوال آن‌ها رو به راه است اما در باطن آن‌ها آسیب‌دیده‌اند. در همین بازی ایران و ولز اگر دقت می‌کردید، سردار آزمون در اکثر صحنه مشغول راه رفتن در زمین است و مثل همیشه نمی‌توانست دوندگی داشته باشد. این تنها برای مدیریت شرایط جسمی خود بود تا بتواند حداکثر زمانی که می‌تواند در زمین حضور داشته باشد را استفاده کند. بازیکنان در این موارد شرایط بسیار سختی را پشت سر می‌گذارند.

این مستندساز در پایان با اشاره به بازی ایران و آمریکا در جام‌جهانی امسال و بازگشتی که برای ایران رقم نخورد گفت: واقعاً این نتیجه برای همه ما ناراحت‌کننده بود. به‌خصوص که در وضعیتی هستیم که وضعیت جامعه به‌شدت دوقطبی شده است و این برد می‌توانست تا حدود زیادی این حس و حال را تغییر دهد. اگر تیم ملی در این بازی می‌برد، کشور می‌توانست باردیگر به یک وحدت برسد اما حیف که این اتفاق رخ نداد.

منبع: مهر