نکته اساسی سینمای گدار جست و جویی است که برای رسیدن به شیوه های تازه روایت انجام می دهد؛ شیوه هایی که به کاربردنشان رسیدن به یکی از همان سرزمین های دست نخورده است. گدار برای یافتن راه های تازه و شیوه های اجرایی نو، سعی کرد بین تصویر و صدا نسبتی تازه پیدا کند که لزوماً همان نسبت واقعی نباشد. نوع استفاده خاصش از موسیقی یکی از این نسبت هاست. در “آلمان سال ۹۰ نه صفر” ادی کنستانتین را دوباره (بعد آلفاویل) در نقش لمی کوشن ظاهر کرد؛ یک پلیس فدرال آمریکا که بعد ۵۰ سال زندگی در یکی از شهرهای کوچک آلمان شرقی، هم پیر شده و هم دیگران فراموشش کرده اند و حالا که دیوار برلین فرو ریخته، مثل آدمی گم شده سعی می کند خودش را با جهان تطبیق بدهد. این چند سطر را اضافه کنید به سخنانی از شاعران و موسیقی دانانی مثل فرانتس لیست و موتسارت و باخ و بتهوون وشوستا کوویچ و آدم های سر شناس دیگری مثل هگل، گوته، فریتس لانگ، راینر ماریا ریلکه، والتر بنیامین، مجسمه شیلر، نشان نازی های آلمان و جسدهایی که از جنگ برگشته اند. “آلمان سال ۹۰ نه صفر” اساساً فیلمی است در ستایش صدا و تصویر و همه آن چیزهایی که در طول سال های کمونیسم، مردمان آلمان شرقی از آنها بی نصیب بودند. در اشتیاق شیوه ای یگانه را به کار گرفت؛ نمی خواست موضوعی را تعریف کند، چیزی که برایش اهمیت داشت؛ چگونه مطرح کردن و چگونه تعریف کردن آن چیز بود، فرارفتن از بعد ظاهری داستان و رسیدن به بعد نامرئی به وسیله ی تصویر.

گدار گفته داستان زندگی فقط یک داستان نیست، بلکه مجموعه ای است از داستان ها و این مجموعه را می شود در اشتیاق دید و درهم تنیدگی این داستان ها در اشتیاق منتقدان را واداشت که فیلم را باله ای توصیف ناپذیر بنامند که تا فرو رفتن خیالی چاقویی در شکم کارگردان پیش می رود.

معروف ترین عکس گدار انگار عکسی است مربوط به سال های دور که عینکی تیره به چشم دارد و سیگاری گوشه ی لبش گذاشته. سرش اندکی رو به بالاست و نوار سلولوئید را در دست گرفته و تک تک فریم ها را به دقت تما شا می کند؛ در جست و جوی چیزی که دیگران نیافته اند؛ چیزی که دیگران اصلاً به جست و جویش برنیامده اند.

سینماخانه / حمید عبدالحسینی