در مهرماه سال ۱۳۵۹ هواپیمای ارتش جمهوری اسلامی که از پایگاه دزفول برای بمباران تانک ها و جنگنده های عراقی در جنوب هویزه اعزام شده بود، مورد اصابت آتش دشمن قرار گرفت و سقوط کرد. خلبان این پرواز اما با چتر نجات در منطقه ای بین نیروهای ایرانی و عراقی فرود آمد. مردم این منطقه که عرب زبانانی ایرانی بودند خلبان را نجات دادند و او را مخفی کردند.

داستان سقوط ستوان یکم خلبان عبدالحسین حاتمی و پس از آن نجات یافتن او از دست نیروهای عراقی دستمایه آخرین ساخته «حمید زرگرنژاد» کارگردان و مستندساز است.
**خلاقیت عنصر ماندگار سینما
همواره و در هر شرایط می توان مسائل و ارزش های اجتماعی را تکرار کرد به شرطی که خلاقیت کافی برای آن وجود داشته باشد. یکی از جذابترین اشکال این خلاقیت دست گذاشتن روی زوایای دیده نشده و کمتر دیده شده در مورد روایت هاست. فیلم «ماهورا» نمونه ای از این بازتأکید بر ارزش های اجتماعی از دریچه ای جدید است.
اساسأ و به دلیل تعدد و تنوع ساخته های مرتبط با موضوع جنگ هشت ساله ایران و ژانر دفاع مقدس در سینمای ما، این موضوع به خودی خود نخ نما شده و از دید برخی از مخاطبان فاقد المان های جذابیت محتوایی در سینما است. اما در این میان هستند کارگردان هایی که به جای یک راست رفتن سر اصل مطلب و قرار دادن جنگ و تیر و ترکش در میانه و وسط صحنه، با بردن این موضوع به پس زمینه داستان، جذابیت های بصری و محتوایی آن را بالا می برند. ماهورا آخرین ساخته زرگرنژاد دقیقأ با چنین مضمونی ساخته شده است و اگرچه جنگ روایت اصلی آن است اما با طرح داستانی عاشقانه در ظاهر مفاهیمی از انسانیت، وطن پرستی و بزرگی را ذکر می کند. این نوع مواجهه با سینمایی که شاید عاری از مضامین جدید به نظر برسد، جذاب است چرا که در زمانی که بسیاری فکر می کنند دوره و زمان فیلم های جنگی به پایان رسیده است و پرداختن به این موضوع کلیشه ای و خالی از مخاطب خواهد بود، درخشش کارگردان هایی مانند زرگرنژاد که با پیگیری یک خط جدید داستانی، موضوعی تکراری را با روایتی نو باز تکرار می کنند، قابل تقدیر است.
به رغم تنوع به نسبه زیاد فیلم های ژانر جنگ و دفاع مقدس در جشنواره ۳۶ ام در زمستان ۱۳۹۶ اما جالب است که به نوعی استخوان دار ترین و خوش ساخت ترین ها نیز همان ها بودند. فیلم هایی چون سرو زیر آب، تنگه ابوغریب و ماهورا به لطف خط سیر داستانی موزون و الهام گیری از یک داستان واقعی در پس زمینه روایتشان خوش درخشیدند و مخاطب و منتقدان را با خود همراه ساختند.

**فیلم اما واقعی
ماهورا از دل یک داستان واقعی می آید. اتفاق واقعی که در روستایی مرزی در جنوب کشور و در ابتدای جنگ ایران و عراق می افتد.
در بحبوحه جنگ ایران و عراق و در شرایطی که بخش هایی از خرمشهر سقوط کرده، آبادان در محاصره و اهواز در تهدید بود و صدام به شدت برای گرفتن سوسنگرد تلاش می کرد، خلبانان نیروی هوایی ارتش بیش از هرزمان دیگری تمایل داشتند تا جلوی او بایستند. یکی از این خلبانان حاتمی بود که پس از سقوط هواپیمایش به لطف عشیره ای از روستای احمدآباد نجات یافت. عشیره ای که حاتمی را نجات دادند نه تنها در مقابل عراقی ها که در مقابل عشیره دیگری از خودشان که خواستار تحویل این خلبان ایرانی به نیروهای عراقی بودند ایستادند و از این سرباز وطن دفاع کرد.
فیلمنامه این اثر که نوشته خود کارگردان است، حاصل چهار ساله تحقیق تاریخی است که روایت ها و داستانک های متعددی از فرهنگ و قومیت و زبان این منطقه را بازگو می سازد.
بهره گیری از بازیگران توانمندی چون داریوش ارجمند، میترا حجار، یوسف مرادیان، مونا فرجاد و ساعد سهیلی هم البته در همراهی مخاطب و انتقال معنا بی اثر نبوده است.
جدای از مطالعه و بیان واقعیت تاریخی، نمایش فرهنگ و ارزش های منطقه ای از ایران که شایدکمتر شناخته شده باشد از ارزش های دیگر این فیلم است.

**فیلمی برای قدردانی
«علیرضا جلالی» تهیه کننده فیلم گفت: این فیلم کاملأ براساس واقعیت ساخته شده است. ۹۰ درصد آن واقعی است و آن ۱۰ درصدی که ما اضافه کردیم هم برای جذابیت فیلم بوده است. خیلی از مردم ما از رشادت های ایرنیان عرب زبان و هم وطن ما خبر ندارند. داستان های امروز اهواز را ببینید. در همین شرایط ما نیاز داریم که با فیلم هایی این چنینی به این مردم و دیگران رشادت گذشته شان را یادآوری کنیم و بگوییم شما مال ما هستید، شما عرب های ایرانی و هموطن ما هستید و به آنها بها بدهیم.
«همانطور که در داستان ماهورا اتفاق می افتد آن همه رشادت و از جان گذشتگی برای این بود که این خلبان ایرانی به رژیم بعث تحویل داده نشود. و این جای احترام دارد و باید برای مردم خوزستان احترام قائل شویم. در ۸ سال دفاع مقدس چه کارهاکه آنها برای این خاک نکردند و بدبختی و مصیبتی که کشیدند واقعأ جای تقدیر دارد. این فیلم به منظور قدردانی از همان مردم طایفه و عشیره ای بود که سرباز ایرانی را تحویل رژیم عراق ندادند. در زمانی که هیچ حاکمیتی و مسئولی وجود نداشت تا به آن مردم بگوید که چه باید بکنند ولی اینها خودشان ایستادند و جنگیدند. چون فکر می کردند که این خلبان برای ما می جنگد و درحالی که عشیره ای دیگر به خاطر مصالحشان موافق تحویل دادن آن بود، اینها مخالفت کردند و در مقابلشان ایستادند».
جلالی در مورد مستندات ماهورا گفت: اسم آن خلبان حسین حاتمی بود . نکته دیگر این که عروس واقعه آن شب، که در فیلم می بینید هنوز زنده است و احسان علیخانی آن را در برنامه اش آورد.
«حوادث داستان در اصل در دهی بنام «احمدآباد سیار» در هویزه روی می دهد. اما چون آنجا مسکونی بود ما مکان دیگری را برای فیلمبرداری انتخاب کردیم. لوکشین ما در جنوب غرب اهواز و در روستایی به نام عطیش بود. عطیش، روستایی از توابع بخش سویسه شهرستان کارون در استان خوزستان است که لب آب بود و برای کار ما مناسب. آنجا و آن روستا را ما ساختیم یعنی روستایی که در فیلم می بینید را ما خودمان ساختیم و لوکیشن را ایجاد کردیم».
وی در ادامه افزود: زرگرنژاد متولد ۱۳۵۳ و کارگردان جوان و خوش فکری است، خط داستانی این فیلم را خودش پیدا کرده بود. قبلأ مستند این را ساخته بود و تحقیقات گسترده ای برای آن انجام شد. حتی برای فیلمنامه سینمایی که داشتیم می نوشتیم مجددا تحقیقات را از اول شروع کرد .تحقیقاتش چهار سال به طول انجامیده است من شخصأ افتخار می کنم که چنین فیلمی ساختم. به نظرم این فیلم باارزش است و باید تلاش کنیم تا دیده شود. فیلم طنز نیست که بگوییم حتمأ می توانم مردم را به سینما بکشانم. ولی این فیلم مردم را به سینما می کشاند. این فیلم آینه مردم شجاع و باگذشت ماست و هرکسی که این فیلم را ببیند خودش را بر پرده سینما خواهد دید. یعنی خودش را جای یکی از این قهرمانان خواهد گذاشت. چون دفاع از مرز و بوم و خانه و ناموسمان در خون ما ایرانیان است. و این مردانگی در وجود تک تک ایرانی ها هست مخصوصأجنوبی ها که بسیار خوب و خونگرم هستند. امیدوارم این فیلم دیده شود و تقدیری از مردم زحمت کش خوزستان باشد.

منبع: ایرنا