نمایش “در مِه بخوان” نوشته زنده یاد اکبر رادی به کارگردانی مسعود طیبی برای اولین بار از ۱۹ بهمن ماه ۱۳۹۶ در تماشاخانه سنگلج به روی صحنه رفته است.

از مهم ترین نقاط ضعف “در مِه بخوان” زمان طولانی نمایشنامه است که زمانی بالغ بر ۳ ساعت را در بر می گیرد. از سوی دیگر، تکرار صحنه های مستی و تکرار شوخی با برخی شخصیت ها، یک دور باطل می سازد که به مرور برای تماشاگران تازگی خودش را از دست می دهد و مخاطبان را برای پیگیری ادامه داستان از رمق می اندازد. در ادامه، خمامی، در شخصیت پردازی از تضادهای فراوانی رنج می برد و یک قهرمان کنش مند نیست و به اندازه شخصیت ضد قهرمان، اسفندیاری پویایی ندارد. انسیه، دختر روستایی دارای انگیزه های نامعلوم است از طرفی به خمامی، معلم پاک دست با یک نامه ابراز عشق می کند و با خجالت زدگی از پیشگاه او می گریزد. از طرفی دیگر، سر قرار با اسفندیاری، معلم لات مسلک حاضر می شود و تن به رابطه نامشروع می دهد. از اینرو، دختر روستایی بیشتر از اینکه فریب بخورد؛ خودآگاهانه به سمت یک بی آبرویی قدم برمی دارد در نتیجه، استثمار روستایی ها به وسیله معلم ها در “در مِه بخوان” از سطح یک ایده اولیه فراتر نمی رود؛ موضوعی که راجع به مشتی منوچ، پدر انسیه نیز مصداق دارد. مشتی منوچ در یکی از صحنه ها با رگ های بیرون زده دم از تصمیم به قتل خمامی می زند زیرا می اندیشد وی به دخترش نظر سوء می افکند اما وقتی که به وسیله یکی از معلم ها تحقیر می شود و در ادامه، خمامی به کمک او می آید؛ نویسنده به جای اینکه از تحقیرشدگی مشتی منوچ برای بازیابی عزت و شرف انسیه و مشتی منوچ برای انتقام از خمامی بهره بگیرد، به ناگاه شاخ و شونه کشی های پیشین مشتی منوچ را از یاد می برد و پرونده را می بندد. در صحنه خودکشی، مخاطبان هر لحظه انتظار می کشند مشتی منوچ برای حفظ عزت و شرف انسیه و خودش دست به انتقام گیری از اسفندیاری بزند؛ اتفاقی که هیچ گاه نمی افتد و همگان در کمال تعجب با صحنه خودکشی مشتی منوچ مواجه می شوند. خودکشی مشتی منوچ، تمام صحبت های پیشین وی را راجع به دفاع از عزت و ناموس به باد هوا تبدیل می کند و از مشتی منوچ، شخصیتی لاف زن و بی بخار می سازد که فقط زورش به غرور شکنی از درخت ها می رسد. در نهایت، فقط به تعدد شخصیت ها، عدم پرداخت مناسب آنها و امکان حذف یکی، دو تا از شخصیت ها به صورت تیتروار ارجاع می دهم. نکات دیگری راجع به نمایشنامه وجود دارد که در حال حاضر مجال بازگویی نیست. به طول و تفصیل راجع به نمایشنامه “در مِه بخوان” نوشته زنده یاد اکبر رادی نوشتم زیرا در وهله نخست، سال ها از زمان چاپ نمایشنامه مذکور می گذرد و اغلب تئاتری ها با “در مِه بخوان” آشنا هستند. در وهله دوم، نخستین اجرای صحنه ای “در مِه بخوان” است و نقدهای وارد شده بر نمایشنامه به دیگر گروه های تئاتری مشتاق برای تولید اجرای صحنه ای “در مِه بخوان” یاری خواهد رساند.

همه بازیگران در ارائه نقش ها موفق ظاهر می شوند و تماشاگران بازی های خوبی را از سوی تک تک آنها به تماشا می نشینند.

طراحی صحنه علی پویا قاسمی یک اشکال عمده دارد؛ مکانی که اتفاقات اصلی داستان به وقوع می پیوندد را به درستی به تماشاگران نمی نمایاند. مکان های دیگر همانند کتابخانه و … با یک تابلو به سمع و نظر مخاطبان می رسد ولی مکان اصلی وقوع اتفاقات داستان در بی مکانی مطلق است؛ شاید علی پویا قاسمی یک سالن غذاخوری را در نظر می پروراند اما متاسفانه در فضاسازی به درستی اتفاق نمی افتد. در مجموع، طراحی صحنه را می توان متوسط ارزیابی کرد. طراحی لباس الهام شعبانی با توجه به فرهنگ و جغرافیای گیلان صورت می پذیرد و نمره قبولی می گیرد. طراحی گریم بتسابه نعیمایی و مسعود طیبی به شخصیت ها عینیت می بخشد و با ما به ازاهای بیرونی تناسب دارد. طراحی نور امیر ترحمی در خدمت کلیت اثر است و از پیچیدگی سازی بی مورد نورها دوری می جوید. هر چه می کاوم، نامی از طراح پوستر نمی یابم؛ در طرح پوستر نشانی از معرفی موجز داستان به چشم نمی خورد. همچنین، عاری از خلاقیت، جذابیت بصری و تعلیق است. در مجموع، پوستر ضعیفی به شمار می رود.

نسل های جدید، راه و رسم تئاتر را از نسل های پیشین خودشان می آموزند و مشاهده و مطالعه آثار پیشینیان یکی از راه های فراگیری دانش آنها است؛ موضوعی که اهمیت تماشای نخستین اجرای صحنه ای “در مِه بخوان” نوشته زنده یاد اکبر رادی را به همگان خاطر نشان می سازد.

“در مِه بخوان” نوشته زنده یاد اکبر رادی به کارگردانی مسعود طیبی با بازی محمدرضا آزادفرد، رضا بهرامی، بهروز پناهنده، کهبد تاراج، سهیل ساعی، الهه شه پرست، محمد صادقی، امیر عدل پرور، علیرضا قیدری، بهروز کاظمی از ۱۹ بهمن ماه ۱۳۹۶ تا ۲۵ اسفند ماه ۱۳۹۶، ساعت ۲۰ در تماشاخانه سنگلج به روی صحنه خواهد رفت.

سینماخانه / فرزاد جمشیددانایی