استمرار جشنواره باعث اتفاقی نو در زمینه «رادیو- تئاتر» می‌شود

آرش جمال الدینی کارگردان نمایش «سووشون» از استان فارس (شیراز)  که در بخش رادیو تئاتر جشنواره حاضر است گفت: این هشتمین کارم است که در  بخش «رادیو – تئاتر» جشنواره تئاتر فجر اجرا می‌شود. که در یک دوره حتی با سه اثر شرکت داشتیم.

او درباره تاثیر برگزاری تئاتر فجر بر شناساندن این هنر به مخاطبان گفت: برگزاری این بخش در جشنواره نه تنها برای مخاطبان بلکه برای سازندگان هم موثر است، به طور مثال سال اول که در این بخش حاضر شدیم خود ما هم به عنوان تولیدکننده، شاید شناخت دقیقی از رادیو- تئاتر نداشتیم و بیشتر نمایشی رادیویی را اجرا کردیم. به مرور متوجه نگاه کسانی که اتسمفر رادیو تئاتر را پدید آوردند شدیم. اینکه در اجرای نمایشنامه برای این بخش، باید شمایی از وضعیت میزانسن برای مخاطب ایجاد شود. مخاطب باید فضا سازی را ببیند و تصویری کردن نمایشنامه را متوجه بشود، چرا که اثری که در این بخش اجرا می‌شود؛ نه تئاتر است نه رادیو!

این کارگردان در ادامه گفت:  شاید «رادیو‌-تئاتر» در ایران،  هنری نوپاست . اما برای ما که تجربه شرکت در این بخش از جشنواره را داشتیم شیرینی خودش را دارد. اینکه در طراحی  دو حوزه را تلفیق کنید، گزاره‌ها و جواب‌هایی که از مخاطبین گرفتیم و متوجه شدیم کارکردی را که می‌خواستیم داشته است. در آثارمان از سایه و نور استفاده کردیم و تجربه‌های جدیدی به دست آوردیم.

 اگر در بین هنرمندان رادیو و تئاتر،تعامل بیشتر شود؛ این اتفاق نوید رویدادی (تئاتری – رادیویی) را  در این بخش می‌دهد که با استمرار این حوزه در جشنواره میسر است.

جشنواره بهترین فضا برای پیوند بین رادیو و تئاتر است

محمدرادمهر که با نمایش « معمای شام » از شهرستان اصفهان در بخش رادیو- تئاتر جشنواره پذیرفته شده است درباره تاثیر برگزاری جشنواره در اشاعه این هنر گفت: در واقع من در جشنواره‌های پیشین تئاتر فجر با بخش رادیو- تئاتر آشنا شدم. جشنواره تئاتر فجر بزرگترین فستیوال تئاتر ایران است و در واقع بهترین  فضا برای پیوند ِمیان عرصه تئاتر و رادیو همین جشنواره است. جشنواره تئاتر فجر می‌تواند میدانگاهی برای پیوند میان هنر تئاتر و رادیو باشد.

او در ادامه افزود: رادیو- تئاتر می‌تواند ثابت کندکه این هنر با تولید پادکست فرق دارد. تولیدات رادیویی را از شکل مرسوم درمی‌آورد، مردم تولیدات رادیویی را می‌بینند و این در غالب جشنواره می‌تواند اتفاق بیافتد.

این کارگردان با اشاره به اجرای نمایشش درشهر اصفهان گفت: در حال حاضر ما اجرای عمومی این رادیو- تئاتر را در اصفهان داریم و مردم با توجه به این که مقوله خیلی آشنایی نیست از این اثر استقبال کرده‌اند.

هربار در جشنواره به تجربه‌هایی جدید دست می‌یابیم

مبین بوی افراز کارگردان نمایش «حدیث بی‌قراری لیلا» از استان مازندران (بابلسر) گفت: رادیو-تئاتر یک هنر تلفیقی است؛ ترکیبی از رادیو و تئاتر. هم به جنبه تئاتری  و هم جنبه رادیویی آن پرداخته می‌شود که این برای دوست‌داران هر دو هنر مفید و جذاب است.

او درباره تجربه خود در این حوزه گفت: تا کنون پنج دوره در بخش «رادیو- تئاتر» جشنواره شرکت داشته‌ام. به نظرم تعریف متقن وکاملی درباره آن وجود ندارد. فکر می‌کنم این مقوله اولین بار توسط نادر برهانی مرند وارد ایران شد. بار اول که با میکروفون نمایش را اجرا  کردیم، به خلاقیت‌هایی دست پیدا کردیم و  هر بار در تجربه‌های بعد از آن، اتفاق جدیدی رقم می‌خورد. بنابراین برگزاری هر ساله این بخش در جشنواره می‌تواند تجربه‌ و خلاقیت‌های جدیدی را برای تولید کنندگان فراهم کند؛ این که بتوانیم اثری تولید کنیم؛ که به معنای واقعی هم  تئاتری باشد، هم رادیویی. برای مخاطبان هم عنوان رادیو- تئاتر جذاب است و علاقمندان به هر دو هنر را به سمت خود جذب می‌کند.

برگزارای کارگاه‌های آموزشی در طول جشنواره لازم است

سولماز ملکی کارگردان نمایش «راه‌‌ بندان» که از استان اردبیل در جشنواره حضور دارد گفت: خوشبختانه جشنواره تئاتر فجر با برگزاری بخش رادیو – تئاتر جایگاه خوبی را برای  این نوع نمایش‌ها باز کرده است.  رادیو تئاتردر زمره دیگرگونه های اجرایی قرار دارد و اختصاص یک بخش به آن می‌تواند در شناساندن به مخاطبان موثر باشد.

او که برای سومین بار در این بخش شرکت کرده است، درباره تاثیر برگزاری این بخش برای تولیدکنندگان این آثار افزود: باید به زبانِ مشترکی درباره رادیو تئاتر برسیم . تعاریف متفاوت است و اگر مشترک باشد، بهتر پیام را به مخاطب انتقال می دهد.این نمایش‌ها در واقع عرصه‌ای برای خیال انگیزی است. مخاطب صحنه را به کمک صدا، تصویرسازی می‌کند که این می‌تواند برایش خیلی جذاب باشد.

ویژگی رادیو تئاتر این است که در اجرای آن حد وسطی هست بین رادیو و تئاتر، مثل پشت صحنه نمایش رادیویی است که میزانسن تکمیل کننده آن است و باید بدانیم میزان صحنه ای بودن و رادیویی بودن آن به چه اندازه باشد. نویسنده این نمایش‌ها باید تکلیف خود را مشخص کند و بداند این نمایش را دارد برای رادیو تئاتر می‌نویسد.

او در ادامه به لزوم برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای تولیدکنندگان این آثار اشاره کرد و گفت: برگزاری کارگاه‌های آموزشی در طول جشنواره لازم است و در واقع تعریف مشترکی را به سازندگان آن می‌دهد. تا کنون کارگاهی در زمین رادیو –تئاتر در  جشنواره برگزار نشده است و ما برای تولید این آثار به مواردی که در بیانیه هیئت داوران آمده بودعمل کرده‌ایم.