ژانر اکشن در ایران در سالهای ابتدایی انقلاب اسلامی و در اواسط دهه ۶۰ هجری شمسی ظهور پیدا کرد و در اواخر دهه ۶۰ به رشد و بلوغ رسید. در دهه ۶۰، سینمای ایران از لحاظ تجهیزات فیلمسازی در مضیقه بود و فیلمسازان دوران مذکور با ساده ترین ها، فیلم های اکشن درخوری می ساختند که جمشید هاشم پور ستاره بی چون و چرای آنها بود و اغلب فیلمنامه نویس ها، شخصیت اصلی فیلمشان را بر مبنای ظاهر و قوای بدنی وی می نوشتند؛ عملی که سالها است در سینمای ایران به وقوع نمی پیوندد. از فیلم هایی که جمشید هاشم پور بازیگر آنها بود، می توان از : دادشاه، بالاش، بازداشتگاه، عقاب ها، پایگاه جهنمی، یوزپلنگ و تیغ ابریشم نام برد. هاشم پور در این سالها به بازی در آثاری از جنس اجتماعی و گاهی کمدی روی آورده است. وی در سریال  ((شهرزاد)) در فیلم های سینمایی ((گشت ارشاد)) به کارگردانی سعید سهیلی و ((هیس…دخترها فریاد نمی زنند!)) به کارگردانی پوران درخشنده به ایفای نقش پرداخته است. این در حالی که همتای او در سینمای هالیوود، سیلوستر استالونه در سن ۷۰ سالگی با بازی در تقش یک مربی بوکس در فیلم ((حریص)) به کارگردانی رایان کوگلِر برنده بهترین بازیگر نقش مکمل مرد گُلدِن گلوُب شد.

ژانر اکشن در اواسط دهه ۷۰ هجری شمسی رفته رفته به محاق فراموشی رفت تا جایی که تا به امروز دیگر هیچ اثر صد در صد اکشنی در سینمای ایران ساخته نشد و بقیه آثار فقط جنبه ای از سینمای اکشن را در خود داشتند ولی یک فیلم اکشن صرف نبودند.

در سال های اخیر، ظهور فناوری های دیجیتال دنیا را تکان داد ولی سینمای ایران همچنان، مسکون باقی مانده است و از ظهور تجهیزات دیجیتال در فیلمسازی برای ساخت آثار اکشن بهره نبرده است. حال آنکه به سال های آخر دهه ۹۰ هجری شمسی نزدیک شده ایم و سینمای ایران هنوز اثری در ژانر اکشن نساخته برای مخاطبی که هر روز به فیلم های روز دنیا دسترسی دارد و دنبال کننده آثار سینمای اکشن است.

سینماگران ایرانی در سال های گذشته توانسته اند با ابزارهای نوین جلوه های ویژه آشنایی پیدا کنند و در آنها به مهارت بالایی برسند که ساخت فیلم هایی مانند ((اژدها وارد می شود_مانی حقیقی)) و ((نگار-رامبد جوان)) نمونه بارز چنین ادعایی هستند. همسو با پیشرفت جلوه های ویژه در سینمای ایران، جلوه های میدانی سینمای ایران نیز پیشرفت کرده است و اگر پیشرفت بدلکاری را در کنار دو مؤلفه بالا قرار دهیم؛ می شود گفت سینمای ایران از لحاظ نیروی انسانی برای ساخت آثار اکشن کمبودی احساس نمی کند ولی نیروی انسانی فقط بخشی از قضیه است.

سینمای ایران به دلیل اینکه اغلب آثارش با بودجه دولتی ساخته می شود، از نظر در اختیارگیری بودجه برای ساخت اینگونه آثار مشکل دارد و یکی از دلایل اصلی که سینماگران جرأت ساخت اثر در این زمینه را به خودشان نمی دهند، مسأله فوق است. مسأله ای که با تخصیص بودجه برای ساخت چند اثر اکشن در طول سال از سوی نهادهای مختلف دولتی می تواند به مرور زمان رفع شود تا اینکه تهیه کنندگان غیردولتی شهامت ورود به این عرصه را بیابند و رشته امور را در دست بگیرند. نهادهای دولتی در برهه های مختلف زمانی با تخصیص بودجه برای ساخت آثاری خاص توانسته اند جریان فیلمسازی در سینمای ایران را دچار تغییر کنند. از اینرو، اتفاقی که رخ داده است؛ دوباره قابلیت تکرار دارد.

آخرین دلیل برای اینکه سینمای ایران از ژانر اکشن فاصله گرفته است؛ به بحث پیام برای مخاطبان مربوط می شود. سینمای ایران بعد از انقلاب اسلامی و برای اینکه تأثیر فیلم های فارسی را بزداید؛ شروع به ساخت فیلم های حاوی پیام برای مخاطبان کرد که آثار معناگرای چند کارگردان شاخص و آثار اجتماعی حال حاضر سینمای ایران محصول چنین تفکری است. تا جایی که حتی سینماگران ایرانی از لحاظ ذهنی توانایی پذیرش تولید آثاری بدون مضمونی خاص و با طرح های ساده یک خطی را ندارند و تولید اینگونه آثار را دون شأن می دانند و می اندیشند که جایگاه آن ها را به عنوان کارگردانی صاحب سبک در نظر مخاطبان تقلیل می دهد.

سینمای ایران برای اینکه از آپارتمان ها بیرون بیاید و مخاطبان در بین آثار سینمای اجتماعی، کمدی و گاهی معناگرا سر در گم نشوند و گزینه دیگری برای انتخاب و تماشا داشته باشند؛ لازم است تا ژانر اکشن را دوباره احیا کند. ژانری که به دلیل جنب و جوش ذاتی موجود در آثارش می تواند باعث پویایی دوباره سینمای ایران شود و نشاطی مضاعف به حال و روز سینمای در حال حاضر پُرتماشاگر ایران ببخشد.

سینماخانه / نویسنده : فرزاد جمشیددانایی